دلیل اصلی آنکه اصطلاح سواد را برای رسانه ها در نظر می گیرند اهمیت بالای انها در زندگی است. مثلا برای داشتن یک زندگی معمولی، داشتن سواد رسانه ای یک مهارت لوکس و برای افراد خاص نیست!
منظور از رسانه یعنی فقط رادیو تلویزیون و اینترنت؟!
چپ و راست کلمه رسانه را می بینیم و می شنویم.
برای آنکه در مورد سواد رسانه ای یاد بگیریم بهتر است اول تکلیفمان را با کلمه رسانه روشن کنیم.در کتاب درآمدی بر نظریه رسانه ها که توسط دن لافی نوشته شده است اینچنین آمده است:
با شنیدن این پرسش، لیستی از انواع رسانه به ذهن متبادر می‌شود؛به‌عنوان‌مثال: تلویزیون، فیلم، رادیو، روزنامه و اینترنت؛ امّا این لیست تنها به اشتراک اندک تعریف رسانه با رسانه‌ها اشاره دارد.
شاید بهتر باشد که تعریفی اینچنین از رسانه‌ها ارائه دهیم:
رسانه‌ها عبارت‌اند از تکنولوژی‌هایی که پیام‌ها را در نقاط مختلف یک منطقه، کشور یا جهان، به مخاطبان انتقال می‌دهند.
ما با این‌گونه رسانه‌ها انس بیشتری داریم و توصیف آنها با عنوان رسانه‌های جمعی درست به نظر می‌رسد.
رسانه جمعی به این معنی است که هیچ تعامل مستقیمی بین فرستنده و گیرنده وجود ندارد.
اصطلاح «جمعی» در این مفهوم به دریافت انبوه رسانه‌ها مثل تلویزیون، فیلم و… اشاره دارد.
البته این تنها تعریف از رسانه نیست و هر کسی تعریفی متفاوت و جدید از رسانه و سواد رسانه ای ارائه می کند.
مثلا:
- رسانه، صنعتی است که محصولات و خدمات اطلاعاتی و سرگرمی را تولید کرده و می فروشد.
- هر ابزار، وسیله و روشی که برای ارتباط به کار برود، رسانه است
- رسانه یعنی هر نوع ابزار ارتباط انبوه با افراد مانند تلویزیون، رادیو، مجله‌ها و روزنامه ها
بنابراین شما هم می توانید دیدگاه خودتان را در مورد رسانه داشته باشید.
مثلا از دیدگاه ما، کتاب یا بازی کامپیوتری هم رسانه هستند.
سواد رسانه ای چیست؟
سواد رسانه ای یا Media Literacy یعنی شما در هنگام روبرو شدن با رسانه ها قادر باشید آنها را تجزیه و تحلیل کنید.همه انسان ها حق دارند به اطلاعاتی که برای زندگی آنها مورد نیاز است دسترسی داشته باشند.
یکی از حقوق اولیه هر انسانی مطالعه عقاید و دیدگاه های مختلف است تا بتواند خودش انتخاب درستی داشته باشد. در عصری که اشخاص زیر بمباران اطلاعات و اخبار هدفمند قرار دارند سواد رسانه یک ضرورت به حساب می آید.
سواد رسانه ای کمک می کند تا جایی که امکان دارد بتوانیم مطالب درست را از نادرست تشخیص دهیم.
6 فایده سواد رسانه ای
۱. متوجه می شویم چطور پیام ها در رسانه ها طراحی و تولید می شوند.
۲. هدف از ایجاد یک پیام در یک رسانه و آنچه که رسانه در پی القای آن به ما بوده است را متوجه می شویم.
۳. دروغ های رسانه ای را متوجه می شوید و در دام آن ها نمی افتید.
۴. بخشی از حقیقت که رسانه ها قصد دارند برای شما مخفی کنند برای شما روشن می شود.
۵. بر اساس تجربه و ارزش ها و باورهای خودمان، پیام های رسانه ها را ارزیابی و قبول می کنیم.
۶. در نهایت اگر بخواهیم خودمان پیامی را به دیگران برسانیم با اثرگذاری بهتر و بیشتر این کار را انجام خواهیم داد.
اگر سواد رسانه ای یاد نگیریم…
ما در عصر اطلاعات و رسانه های مختلف زندگی می کنیم. تلویزیون، ماهواره، موبایل، اینترنت و شبکه های اجتماعی.
حذف رسانه ها از زندگی روزمره ما ممکن نیست. نه تلاش برای حذف آنها ممکن است و نه منطقی است.
بزرگترین خطری که ممکن است آینده بشر را تهدید کند نادانی است. البته نه آن نادانی به دلیل نداشتن سواد خواندن و نوشتن است.اگر بتوانیم بخوانیم و بنویسیم اما سواد اطلاعات و سواد رسانه نداشته باشیم ممکن است به نادانی بیشتر ناشی از پذیرش اطلاعات گمراه‌کننده و نادرست دچار شویم.