ویروس کوید-19بسیار با هوشتر از آن است که به آسانی با علم امروز بشر مورد قضاوت قرار گیرد. تاکنون تمام پیش بینی های بیولوژیک و همه گیرشناسی ویروس به یک حقیقت علمی منجر نشده است. تمام دانش بشر و تحقیقات چند ماهه اخیر دنیا نتوانسته است رفتار امروز و فردای ویروس را تبیین نماید و هر ساعت با چهرهای متفاوت از ویروس مواجه شده ایم.

برای ارزیابی موفقیت کشورها در مواجهه با ویروس کرونا باید به شاخص های زیر توجه شود:

• کمیت و کیفیت جمعیت: بزرگی و کوچکی جمعیت قطعا در بروز بیماری و مرگ ناشی از آن تاثیر دارد. منظور ازکیفیت ساختار جمعیت است که گروههای مختلف سنی را نشان می دهد جامعه هر چه جوانتر باشد کمتر مبتلا و یا با مرگ کمتری همراه است.
• ساختار اجتماعی، اقتصادی، و سیاسی: با توجه به تجربه به دست آمده شاید بتوان این مولفه را از تاثیرگذارترین عوامل در مقابله با پاندمی کرونا ذکر کرد.
• انسجام و یک پارچگی مدیریت: انسجام و یک پارچگی مدیریت همراه با مردم محوری از شاخصهای موثر است، کشورهایی که از یک منبع دستور گرفته و اجرا کردند توفیق بیشتری پیدا کردند.
• ساختار بهداشتی  درمانی:  از  مولفه های  قدرتمند  است،  هر  چه  پوشش  کاملتری  برای  سلامت  مردم  وجود  داشته  باشد  توفیق  بیشتر حاصل می شود.
• امکانات بهداشتی درمانی: این شاخص زیر مجموعه مدیریت پوشش کامل مردم قرارگرفت، بعضی از کشورها 0تا 9 برابر بسیاری از کشورهای شرقی و غربی نیروی انسانی، تخت بیمارستانی و تجهیزات داشتند، اما به دلیل ساختار اجتماعی اقتصادی نامناسب باری از مردم برداشته نشد.
• دانش مقابله با ویروس کرونا: این دانش خیلی زود جهانی شد و همه نظامهای بهداشتی درمانی از آن در لحظه بهره بردند اما دو دانش زیرساختی بسیار موثر، در بین کشورها تفاوت ایجاد کرد: اول دانش سلولی مولکولی و دوم علم دیجیتال.

           منبع: مجله بهداشت درعرصه، بهار 1399